Czerwona wstęga mostu przecina rzekę. Jest doskonale widoczna z centrum portugalskiej stolicy. Pręży się dumnie. Ma ku temu powody. Szybko urosła do rangi symbolu Lizbony. Oto jej historia.

Trudne początki.

Most 25 kwietnia przerzucono przez rzekę Tag ( Rio Tejo), a właściwie jej rozlewisko, które Portugalczycy nazywają Słomianym Morzem. Poważni inżynierowie wybrali ku temu najwęższe miejsce. Wyznaczono je na wysokości miejscowości Almada znajdującej się po drugiej stronie rzeki. Około 3 km. Panowie orzekli, że most będzie wiszący. Nie byle jacy byli to panowie. Nie małe doświadczenie ich tu postawiło. American Bridge Company. Tak ich zwano. Panowie zrealizowali między innymi projekt mostu San Francisco – Oakland Bay Bridge. Most 25 kwietnia przypomina Golden Gate z San Francisco. Podobna konstrukcja, identyczny kolor (ta sama firma malowała oba mosty). Mylne są jednak twierdzenia, że jest to kopia najchętniej wybieranego przez samobójców mostu na świecie. Prototypem jest most z San Francisco, tyle, że ten do Oakland. Jest on siostrą lizbońskiej realizacji. Do rodzeństwa należy jeszcze most z Edynburga.

Pierwszy most dla Lizbony

Pomysły budowy mostu dla Lizbony padały już pod koniec XIX wieku. Początkowo rozważono przerzucenie przeprawy w miejscu obecnego mostu Vasco da Gamy. Wydaje się jednak, że było to wtedy zbyt ambitne przedsięwzięcie. Oburzają nas opóźnienia w budowie dróg w Polsce. Co mają powiedzieć Portugalczycy z opóźnieniami rzędu 25 lat, 50, a w przypadku mostu Vasco da Gamy i 100 lat. Przyjrzyjmy się historii powstania pierwszego z mostów dla stolicy Portugalii. W notce o moście Ponte Marechal Carmona, który powstał w miejscowości Villa Franca da Xira oddalonej o 35 km od Lizbony, znalazłem enigmatyczne stwierdzenie, które tłumaczyłoby opóźnienie w budowie tego mostu: dar começo ao estudo sobre o problema, co oznacza, że rozpoczęto pogłębione studiowanie problemu. Był rok 1924. Most oddano do użytku w roku 1951.

Most 25 kwietnia. Pierwszy most w Lizbonie.

Dwa lata później nowy rząd podjął dyskusję o budowie drugiego mostu – tym razem bezpośrednio w Lizbonie. W 1959 roku ogłoszono międzynarodowy przetarg, w 1960 wyłoniono zwycięzce – amerykańskie konsorcjum. W 1962 roku rozpoczęto prace. Uroczyste oddanie mostu do użytku nastąpiło w 1966 roku, 6 miesięcy przed planowanym ukończeniem. Marne pocieszenie w obliczu prawie 50 – letniego opóźnienia.

Do 1974 roku most nosił imię portugalskiego dyktatora – Antoniego Salazara. Po rewolucji goździków zmieniono jego nazwę na 25 kwietnia ku czci pokojowej zmiany.

Most 25 kwietnia w Lizbonie współcześnie.

Ponte 25 de Abril ma długość 2 km i prawie 300 m. Wysokość od tafli wody to maksymalnie 70 m, co pozwala na wpływanie do Lizbony największych jednostek pływających. Według danych z 2006 roku przeprawę przez Tag pokonuje codziennie około 150 tys. samochodów oraz 157 pociągów. Lizbonę opuścimy bezpłatnie, natomiast wjazd do miasto czerpie jednak korzyści z tytułu opłaty za przejazd. Spłata kosztów poniesionych na budowę mostu została oszacowana na 20 lat. Po tym okresie portugalski rząd zdecydował o przekazaniu koncesji w prywatne ręce. Nie mam skłonności do teorii spiskowych, ale coś tu nieładnie pachnie. Dodam, że mowa o dzierżawie na 40 lat. Firma, która powstała do obsługi opłat za przejazd to Lusoponte. Została monopolistą.

Praktycznie.

• Nie istnieje możliwość zwiedzania mostu
• Nie ma ścieżki dla pieszych, ani dla rowerów
• Jeśli chcesz przejechać mostem: to złap autobus jadący na plaże Costa da Caparica, wsiądź w pociąg do miasta Setubal, wybierz się na zwiedzania pomnika Cristo Rei, wynajmij samochód
• Najlepsze zdjęcia powinny wyjść z dzielnicy Belem lub ze szczytu pomnika Cristo Rei